Nguyễn Đình Đăng
Kìm căng canvas, mà ta quen gọi là kìm căng toile (toan), là dụng cụ không thể thiếu đối với hoạ sĩ vẽ sơn dầu. Có thể dùng ngón tay kẹp canvas cỡ nhỏ căng lên châssis (sát-xi) để đóng đinh mà mặt canvas vẫn căng như mặt trống. Song nếu căng canvas kích thước từ khoảng F100 (130 x 162 cm) trở lên thì “Không…kìm đố mày làm nên.”
Người ta kể rằng trong những năm 1960 – 1970 cả Hà Nội chỉ có một chiếc kìm căng toan duy nhất của cụ Nguyễn Dung mà hầu hết các hoạ sĩ sơn dầu đều mượn dùng chung.
Những năm cuối 1980 – đầu 1990 ở Hà Nội, tôi mua một chiếc kìm chết (locking pliers), rồi đặt thợ ở phố Hàng Thiếc hàn hai miếng sắt bẹt vào hàm kìm, biến nó thành một chiếc kìm căng toan dùng tạm được, có điều hơi nặng. Bây giờ tôi thấy trên mạng có chiếc kìm chết gắn hai miếng sắt bẹt ở hàm (SM type locking pliers), giống hệt chiếc kìm tôi tự chế cách đây hơn 20 năm trước.
Trái: Kìm chết (20 cm, kh. 450 g).
Phải: kìm chết có hàm bẹt (20 cm, kh. 500 g)
(hình từ internet)
*
Từ khi sang Nhật, tôi dùng hai chiếc kìm căng canvas: chiếc nhỏ có hàm rộng 6 cm, bằng kền đúc; chiếc to có hàm rộng 12 cm, bằng molybdenum (mô-lyp-đen). Tôi mua chiếc nhỏ với giá hơn 2000 yen cách đây 18 năm. Còn chiếc to tôi mua với giá 6500 yen cách đây 10 năm. Cả hai chiếc đều là sản phẩm của hãng Holbein Art Materials Inc. – một công ty con của Holbein Works, Ltd. (Nhật Bản). Chúng có ưu điểm là không han rỉ, và khá nhẹ: chiếc to chỉ nặng 330 g, nhẹ hơn chiếc nhỏ, 385 g. Tôi dùng chiếc nhỏ để căng canvas kích thước bé và vừa. Khi căng các canvas cỡ lớn tôi dùng chiếc to để căng toàn bộ, còn chiếc nhỏ để làm đẹp các góc.
Chiếc kìm căng toan to (No. 5, hàm rộng 12 cm, dài 20 cm, 330 g) bằng molybdenum của tôi
Cách đây chừng hai tuần, trong khi tôi đang dùng chiếc kìm nhỏ để kéo canvas ở sát đầu góc vuông châssis cỡ F120 (130 x 194 cm), thì “khục” một cái, chiếc kìm gãy. Đủ biết sức căng của canvas lớn chừng nào: làm gãy cả kìm bằng kền đúc. Nhưng điều khiến tôi ngạc nhiên nhất lại không phải là lực căng, mà là chiếc kìm, bởi nó là đồ “xịn”. Nếu nó là “made in China” hay “Hồng Kông bên hông Chợ Lớn” thì còn đi một nhẽ. Đằng này trên cán kìm lù lù dòng chữ đúc nổi “made in Japan” hẳn hoi. Thật ra 2000 yen không phải là nhiều đối với một chiếc kìm căng canvas dùng được 18 năm, nên tôi định bụng sẽ đến Sekaido mua một chiếc mới thay thế.
Tuy nhiên mang tiếng 18 năm nhưng thực tế tôi chỉ dùng chiếc kìm nhỏ này để căng khoảng 40 canvases. Mới căng có chừng ấy mà đã gãy thì kể cũng hơi lạ. Kìm thời Pháp thuộc của cụ Nguyễn Dung từng được dùng cả đời kia mà. Vì thế tôi gửi email cho Holbein Japan nêu băn khoăn của tôi, không quên đính kèm ảnh digital chụp chiếc kìm gãy.
Chiếc kìm căng toan nhỏ (No. 2, hàm rộng 6 cm, dài 20 cm, 385 g) bằng kền đúc (sau khi bị gãy)
Gửi email vào thứ Bảy 7/9 thì hai hôm sau, thứ Hai 9/9, tôi nhận được trả lời từ Holbein Japan. Họ nói họ rất “buồn” vì sự cố này và hỏi tôi có thể gửi cho họ chiếc kìm gãy tới bản hãng ở Osaka để họ thẩm định không.
Sáng hôm sau tôi ra bưu điện. Cầm cái bọc tôi đưa, bà nhân viên bưu điện hỏi có phải đồ dễ gãy vỡ hay không. Tôi cười, nói rằng đồ đã gãy rồi. Bà ta trố mắt ngạc nhiên cho đến khi tôi giải thích đây là sản phẩm bị hỏng gửi cho công ty xem xét. Bà lại hỏi tôi muốn gửi thường hay nhanh. Tôi nói muốn gửi nhanh bằng dịch vụ Yu-pack để ngày mai tới. Bà tra computer rồi nói giá gửi bằng dịch vụ Yu-pack là 700 yen, nhưng nếu gửi Letter Pack thì chỉ mất 500 yen mà cũng tới vào ngày mai. Bà hỏi tôi muốn xài dịch vụ nào. Dĩ nhiên tôi chọn dịch vụ 500 yen.
Con trai tôi biết chuyện, nói: “Trời, chắc mấy hôm nữa Holbein Japan sẽ gửi bố cái kìm mới.” Tôi hỏi tại sao, cháu nói: “Bố đã làm Holbein Japan phát hoảng vì cái kìm gãy của bố. Vấn đề không phải là cái kìm, mà là uy tín của Holbein Japan trong mắt khách hàng, đặc biệt trong trường hợp này khách hàng lại là một hoạ sĩ ngoại quốc!”
Cháu nói thế mà đúng. Chiều hôm qua, 19/9, tôi nhận được một bao giấy do Holbein Japan gửi tới qua hãng Seino – một hãng door-to-door service (dịch vụ mang hàng tới tận cửa nhà). Trong bao, ngoài hộp kìm mới tinh còn kèm một lá thư nguyên văn như sau:
Holbein Art Materials Inc.
18.9.2013
Thưa Ông Nguyễn Đình Đăng
Chúng tôi hân hạnh được viết về sản phẩm ông quan tâm.
Chúng tôi xác nhận và đánh giá sản phẩm ông gửi lại, chúng tôi không thấy hư hỏng xảy ra trong qua trình sản xuất. Chúng tôi có thể nói chắc chắn rằng chiếc kìm đúc có khả năng bị gãy nếu bị chấn động mạnh vài lần khi dùng đầu kìm nện đinh.
Chúng tôi gửi kèm đây sản phẩm thay thế; chúng tôi hy vọng ông tiếp tục dùng nó mà không gặp phải vấn đề gì. Xin ông hãy cẩn thận tránh gây chấn động mạnh lên thân kìm càng ít càng tốt.
Chúng tôi cảm ơn ông đã lựa chọn sản phẩm của chúng tôi và hy vọng nó sẽ thường xuyên mang lại cho ông niềm vui và sự thỏa mãn.
Trân trọng,
Soichiro Hara
Ban Cung ứng
Holbein Art Materials Inc.
Chiếc kìm căng toan mới nguyên hộp được Holbein Art Materials Inc. gửi từ Osaka tới để thay chiếc bị gãy.
*
Trong tiểu luận “Người ta say để làm gì?” đại văn hào Nga Lev Tolstoi kể rằng có lần hoạ sĩ Bryullov sửa bài tập vẽ của một học trò. Người học trò nhìn bức vẽ được sửa, thốt lên: “Thầy chỉ vừa đụng tay một tí tẹo mà bức vẽ trông khác hẳn.” Bryullov trả lời: “Nghệ thuật bắt đầu chỉ từ một tí tẹo.”
Chiếc kìm căng toan chỉ là “một tí tẹo” đối với cả tôi và Holbein Art Materials Inc., nhưng bằng một tí tẹo ứng xử, Holbein Art Materials Inc. đã cho tôi thấy uy tín và nghệ thuật phục vụ khách hàng của họ. Nghệ thuật đó vô cùng giản dị. Nó bắt đầu trước hết từ “một tí tẹo”: Luôn làm khách hàng thỏa mãn – trong mọi tình huống.
20.9.2013
_________________________
Các bài viết về Nhật Bản của Nguyễn Đình Đăng:
1. Hội họa ở Nhật Bản được tổ chức như thế nào
2. A surprise from my home land
4. Giáng sinh và năm mới ở Nhật
5. Một hoạ sĩ Nhật Bản bị tước giải thưởng vì “đạo” tranh
6. Thăm quê hương Yamaha piano
7. Nakajima Atsushi – Đại cao thủ (dịch)
8. I am Nobu Tsuji. I am a pianist. I am blind (tổng hợp và dịch)
9. Con bọ ngọc
10. Nội thất nhà vệ sinh ở Tokyo (ảnh chụp)
11. Ông Nomura
12. Từ văn hoá xin chữ ký tới văn hoá đi đường
13. 11/3/11
14. Nhật Bản một đất nước thực sự vĩ đại
15. Fukushima không phải là Chernobyl thứ hai
16. Nhà tưởng niệm nỗi nhục báo chí
17. Tanaka Isson – Paul Gauguin của Nhật Bản
18. Amami, Amami
19. D.T. Suzuki – Thiền (trích dịch)
21. Chiều thứ Bảy tại Ginza (phóng sự ảnh)
22. Trà Nhật
23. Hiến pháp Nhật Bản hiện đại đã ra đời như thế nào?
24. Hokkaido du ký
Nguyen Dinh Dang's Blog 
27/09/2013 lúc 2:06 chiều |
Các bài về sơn dầu của anh rất hay, chị H. bảo là bài “Hội họa sơn dầu: thịnh và suy” của anh nên đăng ở tờ Nội san của trường ĐHMTVN. Em cũng thấy thế là hay cho sinh viên và thầy, nhưng mà bây giờ trường đang cố nâng tờ đó lên thành tạp chí, và theo quy định của Bộ TT thì (nếu là) tạp chí chuyên ngành, ngoài người biên tập ra, mỗi bài in ở trong lại phải đưa cho một GS. X nào đó phản biện (cho nó có vẻ Khóa hóc). Em thấy thế oải quá vì ghét nhất là mấy chả đó tự nhiên lại muốn chứng tỏ…nên sẽ đòi cắt, chỉnh sửa văn của anh…Thế nên em không muốn đề nghị họ đăng.
24/09/2013 lúc 6:39 chiều |
Anh ơi,
Anh kể chuyện ở Nhật như chuyện xứ thần tiên ấy anh ạ. Ở VN mà mua 18 năm rồi mới hỏng mà mang ra hỏi chắc nó tưởng mình bị điên :-).
Em mua 1 cái ấm sắc thuốc bắc cho mẹ em ở chợ, hôm nọ nó có vấn đề, em mang ra chợ thì cái tiệm đó đã dẹp tiệm rồi, chẳng thấy đâu nữa. Hehe.
Anh cứ kể những chuyện như thế này thì khéo mọi người ùn ùn di cư sang Nhật mất thôi. Anh nên có chú thích là muốn sống ở Nhật thì phải thực sự có tài, bằng không sẽ chết vì stress.
Em có cậu bạn người Mỹ làm ở dàn nhạc Nhật lúc nào cũng muốn về nước vì stress quá. Mà nó cũng là loại giỏi đấy.
Suy ra là chỉ những người xuất chúng mới có thể sống ung dung ở Nhật được thôi.
22/09/2013 lúc 11:28 sáng |
Chào anh Đăng,
Tôi có share bài của anh lên FB và có rất nhiều người thích kể cả không phải trong giới mỹ thuật. Mong anh tiếp tục có thêm những bài viết chia sẻ kinh nghiệm nghề nghiệp sáng tác của mình để các bạn sinh viên mỹ thuật được học hỏi.
Chúc anh luôn vui.
TTB
20/09/2013 lúc 10:19 chiều |
Đọc bài anh xong, buồn tình, vào Google gõ cụm từ “chung cư nứt, chủ đầu tư trốn”, thấy có khoảng 151.000 kết quả (0,34 giây). VN vĩ đại quá.
LĐ
20/09/2013 lúc 8:59 chiều |
Năm 1977 mình lần đầu vào Nam làm triển lãm của trường tại Đà Nẵng. Cả chuyến đi không mua cái gì ngoài cái kìm căng toan của Mỹ ở hàng sắt cũ chợ Hàn, rất sướng và về sau đó cho rất nhiều người xem để làm theo mẫu này.
Đọc bài thấy tinh thần trách nhiệm của người Nhật thích thật.
Chúc cuối tuần vui vẻ.
T.
20/09/2013 lúc 5:49 chiều |
Đăng ơi! Mấy bài trước của Đăng mình post lên FB chúng nó thích và share lại nhiều. Cũng cần cho thế hệ trẻ học hành thêm tí chứ hệ thống giáo dục của ta hỏng quá rồi. Toàn thầy giả,TS, GS giả nên không biết thế nào nữa.
T.